Ο μεγαλύτερος εχθρός του φασισμού

                            Ο μεγαλύτερος εχθρός του φασισμού

              (Σκέψεις για προβληματισμό και σε καμιά περίπτωση ως διδαχή)

Τα συνθήματα περίσσεψαν κι αυτές τις μέρες. Η πατριδοκαπηλία βρίσκεται στην αποκορύφωσή της. Πατρίδα είναι όσα μας δένουν· γλώσσα, πολιτισμός, οι ανάσες μας που γνωρίζει η μια την άλλη, οι ανάσες όσων έπαψαν πια να υπάρχουν, ωστόσο βρίσκονται μες στην ανάσα μας. Όμως η πλειονότητα χρησιμοποιεί την πατρίδα σχεδόν ως ταυτόσημη έννοια του κράτους. Την ταύτισε με το κράτος επί δεκαετίες.

Ποιος νοιάζεται για την πατρίδα; Οι φασίστες σκότωσαν το παλικάρι στο Κερατσίνι, προβαίνουν σε συνεχείς πράξεις βίας, τρομοκρατούν και φιμώνουν την ελεύθερη έκφραση και καυχιούνται ότι αγαπούν και νοιάζονται για την πατρίδα. Πολιτικός αρχηγός έσπευσε να κάνει δηλώσεις στον τόπο του εγκλήματος, να εκμεταλλευτεί μέχρι και τον νεκρό. Καυχιέται κι αυτός ότι αγαπά και νοιάζεται για την πατρίδα. Συνθήματα ήχησαν από πολλές πλευρές· μέσα πληροφορίας, πολιτικοί κλπ., κατά κόρον κραυγάζοντας και πυροδοτώντας την ήδη τεταμένη ατμόσφαιρα στον βωμό της τηλεθέασης και της ιδιοτέλειας κι αποτρέποντας έτσι κάθε νηφάλια και γόνιμη σκέψη. Καυχιούνται κι αυτοί ότι αγαπούν και νοιάζονται για την πατρίδα. Στην ελληνική βουλή εκτοξεύονται ύβρεις ωσάν σε παρακμιακό καφενείο, διαγωνίζονται ποιος ή ποια θα ξεπεράσει σε λαϊκισμό τους κομματικούς αντιπάλους κι άλλοτε προβαίνουν σε πολιτικές αναλύσεις ως άλλοι χούλιγκαν του ποδοσφαίρου, και προσέξτε την ειρωνεία και το τραγελαφικό του πράγματος: τους εγκαλούν και τους διακωμωδούν για τον πολιτικό τους λόγο οι νεοναζί. Καυχιούνται κι αυτοί ότι αγαπούν και νοιάζονται για την πατρίδα.

Η περίσκεψη και ο στοχασμός απουσίασαν σχεδόν παντελώς. Σταγόνα στον ωκεανό οι νηφάλιες κι επί της ουσίας τοποθετήσεις. Η αναζήτηση των αιτιών που οδήγησε για παράδειγμα μια νέα φιλόλογο να ψηφίσει τους νεοναζί ενδυναμώνοντάς τους και οπλίζοντας εν τέλει τα δολοφονικά χέρια τους δεν φαίνεται ν' απασχόλησε όσους κραυγάζουν. Το γεγονός ότι πάντα υπήρχε στη χώρα μας ένα ποσοστό φασιστών ή πολλοί με φασιστοειδή νοοτροπία οι οποίοι έβρισκαν στέγη σε διάφορους κομματικούς χώρους, αποσιωπήθηκε. Ως να γεννήθηκε το φαινόμενο εκ του μηδενός.

Ακούστηκαν φωνές ένθεν και ένθεν για το τσάκισμα των νεοναζί με νομοθετικά, δικαστικά και κατασταλτικά μέσα. Καλώς να παρθούν. Όμως φτάνει αυτό; Ενδέχεται και να τους ενδυναμώσουν. Όπως και να 'χει επιβάλλεται να λειτουργήσει η ευνομούμενη πολιτεία.

Όμως πώς αποδυναμώνεται το φασιστικό φαινόμενο; Ιδού το μέγα ερώτημα, το οποίο γεννά πλήθος άλλων. Αποδυναμώνεται ο φασισμός όταν οι κραυγές, ο άκρατος λαϊκισμός και τα συνθήματα έχουν γίνει βασικός τρόπος έκφρασης στον ιδιωτικό και στον δημόσιο διάλογο; Όταν η παρακμάζουσα κοινωνία μας γαλουχείται κι εν τέλει χειραγωγείται μέσα από συνθήματα που αποσκοπούν σε ιδιοτελή κομματικά ή προσωπικά συμφέροντα; Όταν απέναντι στη βία των φασιστών αντιτάσσεται η αντίπαλη βία; Όταν κυριαρχεί σε όλο το κομματικό φάσμα η άποψη: "ή είσαι μαζί μας ή είσαι με τους άλλους", και συνάμα η στόχευση στον προσεταιρισμό κι όχι στην ελεύθερη σκέψη και στην αναζήτηση;

Το ερώτημα σε καμιά περίπτωση δεν επιδέχεται εύκολες απαντήσεις. Όμως, κατά τη γνώμη μου, και από μόνο του αποτελεί την αρχή, το έναυσμα που μπορεί να οδηγήσει μακροπρόθεσμα στην καταπολέμηση του φασιστικού φαινομένου.

Δεν κατέχω τον απόλυτο τρόπο, ωστόσο τολμώ να προτείνω εν είδει ερωτήσεων:

Συζητάμε στο σπίτι με τα παιδιά μας και τα εγγόνια μας τι σημαίνει φασισμός; Σε ποιον όλεθρο μπορεί να οδηγήσει; Έχω την εντύπωση ότι στην πλειονότητά μας πάψαμε γενικά να συζητάμε. Μας κατάπιε η τηλεόραση.

Συζητάμε με τους φίλους και τις φίλες μας; Ανοίγουμε κουβέντα στην καφετέρια ή οπουδήποτε αλλού; Απαιτήσαμε και να χαμηλώσει ο ιδιοκτήτης την ένταση της μουσικής, η οποία σε πλείστα όσα καφέ, μπαρ, ακόμα και σε πολλές ταβέρνες έχει καταστήσει απαγορευτική κάθε ουσιαστική συζήτηση;

Οι διευθυντές των σχολείων, οι δάσκαλοι, οι καθηγητές οι συνδικαλιστικές τους οργανώσεις και οι σύλλογοι γονέων οργανώνουν ενημερωτικές εκδηλώσεις περί φασισμού και πόσες; Ανεξαρτήτως των οδηγιών του Υπουργείου Παιδείας και πέρα από τις εθνικές εορτές. Κι εντός κι εκτός μαθημάτων. Γιατί η όποια αντίσταση δεν περιορίζεται στις απεργίες. Γιατί έχω την εντύπωση ότι το Υπουργείο Παιδείας, τουλάχιστον ως προς αυτόν τον τομέα και επί πολλά έτη, μάλλον έπρεπε να ονομάζεται: "Υπνουργείο".

Οι φοιτητές βγαίνουν με ενημερωτικά φυλλάδια και με εκδηλώσεις πολιτιστικού περιεχομένου να μιλήσουν; Γιατί δεν φτάνουν οι φωνές στις πορείες. Οι εν λόγω φωνές δεν φτάνουν στ' αυτιά των πολλών ή αν φτάνουν ακούγονται ως συνθήματα. Φανταστείτε μια ομάδα φοιτητών, από κάθε πολιτική παράταξη που αντιτάσσεται στον φασισμό, σε μια κοινή προσπάθεια. Σαν όνειρο μου φαίνεται.

Πόσοι αναρωτηθήκαμε ότι ψηφίζουμε και αναδεικνύουμε ως βουλευτές (ανεξαρτήτως κόμματος) όσους ιδιοτελώς προβάλουν τα τηλεοπτικά κανάλια; Πόσοι ασκήσαμε αυτό το ελάχιστο δικαίωμα συμμετοχής στα πολιτικά δρώμενα με περίσκεψη και με γνώμονα το κοινό καλό;

Πόσες φορές παρακολουθήσαμε μαζί με τα παιδιά μας μια καλή θεατρική παράσταση;

Πόσα παιδιά ή και μεγαλύτεροι διαβάζουμε κι έχουμε τον πολιτισμό ως προτεραιότητα στη ζωή μας;

Πόση βαρύτητα δώσαμε στην εσωτερική καλλιέργεια; Γιατί εν κατακλείδι η εσωτερική καλλιέργεια είναι το αντίπαλο δέος και ο μεγαλύτερος εχθρός του φασισμού, κάθε φασιστοειδούς συμπεριφοράς και κάθε εξουσίας.

Βεβαίως ο κατάλογος θα μπορούσε να είναι μακρύς. Καθένας ας συλλογιστεί με τον δικό του τρόπο.

Καλό φθινόπωρο!

Γιάννης Καλπούζος