Ο Πέτρος Παπαπολυβίου μιλά για την "Ουρανόπετρα"

                                         ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΚΥΠΡΟΥ

Ένα μυθιστόρημα για την Κύπρο του 1878-1917

                                               Του Πέτρου Παπαπολυβίου

   Κυκλοφόρησε πριν από μερικές μέρες, από τις εκδόσεις «Μεταίχμιο», το νέο μυθιστόρημα του Γιάννη Καλπούζου με τίτλο «Ουρανόπετρα. Η δωδέκατη γενιά». Το μυθιστόρημα διαδραματίζεται, κυρίως, στην Κύπρο των πρώτων δεκαετιών της Αγγλοκρατίας. Η υπόθεση ξεκινά στις παραμονές της τουρκικής κατάκτησης του νησιού, το 1570-1571, και την πολιορκία της Λευκωσίας και της Αμμοχώστου, όπως τις έζησε η οικογένεια ενός Έλληνα από τα Λεύκαρα. Δώδεκα γενιές αργότερα, γύρω στο 1878 και τον ερχομό των Βρετανών, γεννιέται στα Λεύκαρα ο πρωταγωνιστής του μυθιστορήματος, ο Αδάμος Χριστοφή, που αφού θα βιώσει τις τραγικές συνθήκες της καθημερινότητας των αγροτών (σημειώνουμε μιαν εξαιρετικής ακρίβειας περιγραφή της συλλογής της ακρίδας) και τα δεινά της τοκογλυφίας και της άτεγκτης αποικιακής φοροεισπρακτικής πρακτικής, θα αναγκαστεί να αναζητήσει την τύχη του στη Λάρνακα. Εκεί, θα μπλεχθεί σε πολλές περιπέτειες, θα αλλάξει διάφορα επαγγέλματα, θα μαυροπινακιστεί από την Αστυνομία, θα δει την οικογενειακή του περιουσία να μεταβιβάζεται στον τοπικό τοκογλύφο, θα βιώσει την κοινωνική ανισότητα και την αδικία, θα αγαπήσει και θα ερωτευθεί. Στους πολέμους του 1897 και του 1912-1913 ο Αδάμος στρατεύεται εθελοντικά. Παίρνει μέρος στη μάχη του Βελεστίνου με τον Σμολένσκη και τους άλλους Κυπρίους εθελοντές, ενώ επανέρχεται στην Ελλάδα το 1912 «για να



ξεπλύνει τη μουτζούρα του 97», πολεμά στο Μπιζάνι και μπαίνει ελευθερωτής στα Γιάννενα. Γνωρίζει τα συναισθήματα της ήττας, της απώλειας συντρόφων στη μάχη, της χαράς των «υποδούλων ελευθερωτών», της ψυχικής κούρασης του πολεμιστή.

  Με επίκεντρο τις περιπέτειες του Λευκαρίτη Αδάμου Χριστοφή και του φυλακτού του, παρακολουθούμε ένα χρονικό της ιστορίας της Κύπρου της περιόδου 1878-1917. Η πλοκή διαδραματίζεται κυρίως στη Λάρνακα, όμως ο ήρωας του μυθιστορήματος εργάζεται ή ταξιδεύει και στο υπόλοιπο νησί.

  Ο Καλπούζος, συγγραφέας δύο μυθιστορημάτων που αγαπήθηκαν πολύ από το αναγνωστικό κοινό και γνώρισαν τεράστια εκδοτική επιτυχία, του «Ιμαρέτ» και του «Άγιοι και δαίμονες» θεωρείται άριστος τεχνίτης του ιστορικού μυθιστορήματος, κάτι που επιβεβαιώνεται στην «Ουρανόπετρα». Στο βιβλίο  έχουν μικρή ή μεγαλύτερη παρουσία προσωπικότητες της κυπριακής ιστορίας ή της Λάρνακας όπως ο Φίλιος Ζαννέτος, ο Δημήτρης Λιπέρτης, ο Βασίλης Μιχαηλίδης, ο Μιχαήλ Βολονάκης, ο Ιερώνυμος Βαρλαάμ, ο Κλεόβουλος Μεσολογγίτης, κ.ά. Ο συγγραφέας καταφέρνει και περνά στις σελίδες του μυθιστορήματός του τις κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές, τα κοινωνικά προβλήματα και τους αποκλεισμούς της εποχής, την τοκογλυφία, το εθελοντικό κίνημα, τα μεγάλα πολιτικά γεγονότα που σημάδεψαν τον τόπο, τις σχέσεις με τους Τούρκους της Κύπρου, τους εξισλαμισμούς και τον κρυπτοχριστιανισμό. Ο ήρωας της «Ουρανόπετρας» διασκεδάζει στο «Γεσίλ Καζίνο» της Λευκωσίας, ταξιδεύει με το τρένο στην Αμμόχωστο, είναι αγωγιάτης ομάδας αρχαιοκαπήλων που γυρίζουν το νησί αγοράζοντας αρχαία, βοηθά τον μικρό αδελφό του να σπουδάσει στο Παγκύπριο Γυμνάσιο και στη Νομική της Αθήνας, και βρίσκεται στη Λεμεσό όταν ξεσπούν οι ελληνοτουρκικές συγκρούσεις του «Κατακλυσμού», τον Μάιο του 1912. Είναι ένα μυθιστόρημα που θα αγαπηθεί, για μια Κύπρο όπου τα «σπίτια [ήταν] κτισμένα με πλιθάρια, με χωμάτινα δώματα κι άλλα με κεραμιδένιες στέγες, πολλά με κληματαριές  στις αυλές τους, κι όλα με πλήθος λουλούδια σε γλάστρες και παρτέρια».

Ο Π. Παπαπολυβίου είναι αναπλ. καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κύπρου.

papapolyviou.wordpress.com